Sporządzony u notariusza akt poświadczenia dziedziczenia ma ten sam skutek co prawomocne postanowienie o nabyciu spadku. Pozwala więc spadkobiercy potwierdzić jego prawa do spadku bez konieczności występowania do sądu. Jest niezbędny do uzyskania zwolnienia z podatku od spadków.
Akt poświadczenia dziedziczenia to czynność notarialna, która potwierdza, że dana osoba jest spadkobiercą. Spadkobiercy zwracają się do notariusza o sporządzenie tego aktu z różnych przyczyn, na potrzeby udokumentowania i udowodnienia, że uzyskali określone prawa wchodzące w skład masy spadkowej lub własność danych składników spadku.
Niezwłocznie po sporządzeniu notariusz wpisuje akt do Rejestru Spadkowego. Po zarejestrowaniu akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.
Przed przystąpieniem do aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz sporządza protokół dziedziczenia przy udziale wszystkich zainteresowanych, którymi są osoby mogące należeć do kręgu spadkobierców ustawowych i testamentowych, a także zapisobiercy windykacyjni. Mają one szansę ujawnić w nim istotne dla dziedziczenia okoliczności.
Wymagane przez notariusza, niezbędne do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia dokumenty to:
Koszt sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia nie powinien przekraczać 450-500 zł. Jednak w przypadku potrzeby podjęcia przez notariusza dodatkowych czynności, np. sporządzenia protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu, poświadczenie obejmować będzie zapis windykacyjny, albo osoba zainteresowana wystąpi o sporządzenie projektu protokołu dziedziczenia, koszt aktu może być wyższy.
Zgodnie z art. 1026 Kodeksu cywilnego, zarówno poświadczenie dziedziczenia, jak i stwierdzenie nabycia spadku zasadniczo nie może nastąpić wcześniej niż przed upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku, czyli od śmierci spadkodawcy. Ale akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza można sporządzić w dowolnym momencie i nie ma na to określonego terminu. Wskazany 6-miesięczny termin ma to znaczenie, że po jego upływie spadku nie da się już odrzucić i zostaje on przyjęty automatycznie z dobrodziejstwem inwentarza. Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza przed upływem tego terminu pozwala spadkobiercom złożyć świadome oświadczenie o przyjęciu (lub odrzuceniu) spadku do protokołu dziedziczenia.
Mam akt poświadczenia dziedziczenia i co dalej? Należy udać się z nim do urzędu skarbowego i zgłosić nabycie spadku. Jest to warunek uzyskania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, które przysługuje członkom najbliższej rodziny. Termin zgłoszenia nabycia spadku to 6 miesięcy od postępowania spadkowego.