Protest wekslowy to formalna czynność, która ma na celu potwierdzenie, że zobowiązany z weksla (np. wystawca weksla, akceptant, poręczyciel) odmówił przyjęcia albo zapłaty weksla. Jest to jeden z wymogów, którego dochowanie może okazać się kluczowe dla możliwości dochodzenia ewentualnych roszczeń regresowych wobec innych zobowiązanych na podstawie weksla. Wiążący prawnie protest weksla może sporządzić tylko notariusz.
Poręczenie na wekslu lub czeku, zwane również awalem, polega na przyjęciu odpowiedzialności przez osobę trzecią (poręczyciel, czyli awalista) za zobowiązanie wynikające z weksla lub czeku. Awalista zobowiązuje się, że w przypadku niewypłacalności osoby, za którą poręczył (np. wystawca weksla, trasat lub inny zobowiązany), sam ureguluje należność. Poręczenie na wekslu lub czeku jest często stosowane jako dodatkowe zabezpieczenie transakcji, szczególnie w relacjach biznesowych, ponieważ zwiększa pewność otrzymania zapłaty.
Protest weksla stanowi bardzo ważny element w procedurze dochodzenia roszczeń z weksla, szczególnie w przypadku, gdy dłużnik główny (wystawca weksla lub akceptant) nie spełnia zobowiązania wekslowego, a wierzyciel (remitent weksla) zamierza dochodzić zapłaty od innych zobowiązanych, takich jak poręczyciel (awalista) czy indosant. Celem protestu jest udokumentowanie odmowy zapłaty weksla (protest z powodu niezapłacenia) lub jego przyjęcia (protest z powodu nieprzyjęcia).
Notarialny protest stanowi dowód w postępowaniu przeciwko dłużnikom wekslowym, szczególnie tym, którzy odpowiadają regresowo (indosanci, poręczyciele).
Protest weksla musi być sporządzony przez notariusza w formie aktu notarialnego. Wskazuje nazwisko osoby, która żąda protestu, oraz osoby, przeciw której protest ma być dokonany. Przede wszystkim zawiera informacje o wekslu, jego treści oraz okolicznościach odmowy przyjęcia lub zapłaty. Protest z powodu odmowy przyjęcia powinien być dokonany w terminach określonych dla przedstawienia weksla do przyjęcia. Protest z powodu niezapłacenia powinien być dokonany w dniu, w którym weksel powinien być zapłacony, a po jego upływie – najpóźniej w terminie 2 dni roboczych.
Protest wekslowy jest niezbędny do zapewnienia sobie pełnego prawa do dochodzenia roszczeń regresowych od innych zobowiązanych z weksla. Brak protestu w przypadkach wymaganych przez prawo wekslowe powoduje wygaśnięcie odpowiedzialności osób zobowiązanych regresowo. Protest weksla jest więc istotnym narzędziem zabezpieczenia przed odpowiedzialnością z weksla.
W niektórych przypadkach prawo wekslowe dopuszcza zwolnienie z obowiązku protestu, na przykład gdy wystawca umieści na wekslu klauzulę weksel “bez protestu” (łac. „sans protêt” lub „bez obliga”). W takich sytuacjach wierzyciel nie musi sporządzać protestu weksla, aby dochodzić roszczeń regresowych.
Sporządzanie protestów weksli i czeków należy do katalogu ustawowych czynności notarialnych. Kancelaria Bańdo sporządza protesty już od ponad 60 lat. Ile kosztuje weksel, jaki jest koszt weksla in blanco – a precyzyjniej rzecz ujmując – ile kosztuje protest wekslowy? Maksymalna stawka za jego sporządzenie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości, wynosi: