Kto umawia notariusza: kupujący czy sprzedający?

W Polsce nie ma jednoznacznych przepisów, które decydowałyby o tym kto załatwia notariusza, sprzedający czy kupujący. Leży to wyłącznie w gestii stron, czasem zależy od specyfiki podejmowanej transakcji. Choć w praktyce kwestię umówienia notariusza pozostawia się kupującemu. Dlaczego?

Czy do notariusza trzeba się umawiać?

Tak, do notariusza trzeba się wcześniej umawiać – telefonicznie lub osobiście w kancelarii. Większość czynności notarialnych wymaga obecności kilku stron w tym samym czasie oraz wcześniejszego przygotowania dokumentów, których zdobycie może zająć kilka dni. Ustalenie terminu z wyprzedzeniem pozwala notariuszowi na sprawdzenie przesłanych materiałów i przygotowanie projektu aktu. Dzięki temu wizyta przebiega sprawnie i bez niepotrzebnych opóźnień.

Ponadto umawianie wizyty z wyprzedzeniem pomaga uniknąć niepotrzebnego oczekiwania w kancelarii – notariusze mają zaplanowany grafik, a każda czynność wymaga dogodnego terminu dla wszystkich uczestników. Daje to też czas na kompletne przygotowanie dokumentów oraz ewentualne wyjaśnienie wątpliwości czy wprowadzenie poprawek do projektu aktu. Dzięki wcześniejszemu umówieniu się możesz liczyć na spokojną i skuteczną obsługę, bez pośpiechu i ryzyka pomyłek.

Kto płaci u notariusza kupujący czy sprzedający?

Ponieważ zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy o podatku czynności cywilnoprawnych, ciężar zapłaty podatku przy umowie sprzedaży spoczywa na kupującym, a dodatkowo w większości przypadków koszt PCC stanowi najwyższą składową kosztów towarzyszących, zwłaszcza przy zakupie nieruchomości (PCC jest liczony procentowo od wartości transakcji, dlatego jego koszt najczęściej przewyższa znacznie koszt samej taksy notarialnej), to przyjęło się, że całość kosztów u notariusza ponosi kupujący. Ale w przeciwieństwie do PCC, brak w polskim prawie regulacji, która konstytuowałaby i sankcjonowała taki obowiązek. W praktyce więc kwestię tego, kto płaci u notariusza kupujący czy sprzedający, uzgadniają między sobą strony. Łatwo wyobrazić sobie sytuację, gdy kupujący wyczerpał wszelkie finanse na pokrycie ceny zakupu nieruchomości, a przed dopięciem transakcji blokuje go koszt PCC i taksy notarialnej, na które nie posiada już środków. W takich sytuacjach nierzadko zdarza się, że całkowity, lub przynajmniej częściowy, koszt umowy notarialnej zgadza się przyjąć na siebie sprzedający. Poza tym, nawet wspomniana ustawa o PCC wyraźnie stanowi, że w zakresie niektórych transakcji, jak np. zamiany, ciężar zapłaty podatku spoczywa na obu stronach czynności. Podobnie przy umowie spółki cywilnej. Stąd nic nie stoi na przeszkodzie, by strony umówiły się zgodnie o podziale rownież „kosztów notariusza”, a nawet na przyjęcie ich w całości na siebie przez sprzedającego. Koszty notarialne, w tym PCC, stanowią element kalkulacji ostatecznej ceny transakcji.

Kto załatwia notariusza sprzedający czy kupujący?

Niemniej ponieważ w praktyce przyjęło się, że zasadniczo koszty notarialne ponosi kupujący, to właśnie z tej przyczyny to jemu powinno się pozostawić wybór i umówienie notariusza, skoro to on za akt notarialny płaci. Poza tym, dlatego notariusza powinien umawiać kupujący, bowiem przeważnie ustalenie daty przeprowadzenia czynności, podpisania umowy, zależeć będzie od uzyskania przez niego pozytywnej decyzji kredytowej z banku. Z drugiej strony, przy określonego rodzaju transakcjach, np. przy umowach deweloperskich, to sprzedający proponuje osobę notariusza, z którym od lat współpracuje przy sprzedaży swoich mieszkań. Podsumowując, kwestia tego kto umawia notariusza kupujący czy sprzedający należy do decyzji stron. Obu stronom zależy na domknięciu transakcji, obie muszą współpracować z notariuszem, dostarczając wymagane do przeprowadzenia transakcji informacje i dokumenty.