Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie

Jaki ma wpływ rozdzielność majątkowa na dziedziczenie długów, a jak wpływa rozdzielność majątkowa małżonków na dziedziczenie dzieci? By rozwiać te wątpliwości coraz więcej par decyduje się na świadome zarządzanie swoim majątkiem poprzez zawarcie u notariusza intercyzy.

Rozdzielność majątkowa a intercyza

Wiele osób używa pojęć „rozdzielność majątkowa” i „intercyza” zamiennie. Wyjaśnijmy więc, że rozdzielność majątkowa to konkretny ustrój polegający na całkowitym rozdziale majątków.

Natomiast intercyza to umowa majątkowa małżeńska, zawierana przed lub po zawarciu związku małżeńskiego, dzięki której małżonkowie mogą zmienić domyślny ustrój majątkowy (ustawowy) i wprowadzić własny. 

Podsumowując, zawierając intercyzę w formie aktu notarialnego, małżonkowie mogą ustanowić rozdzielność majątkową (ale poprzez intercyzę można również tylko ograniczyć albo rozszerzyć wspólność ustawową, więcej na ten temat piszemy tutaj: „Rozdzielność majątkowa a intercyza – co warto wiedzieć”).

Skutki ustanowienia rozdzielności majątkowej

Rozdzielność majątkowa sprawia, że w małżeństwie funkcjonują dwa odrębne majątki, którymi zarządzać może jedynie osoba uprawniona do dysponowania tymi wyodrębnionymi dobrami. Oznacza to, że w świetle prawa mąż czy żona nie może swobodnie korzystać z majątku należącego do partnera, i co za tym idzie, zasadniczo nie odpowiada również za jego długi.

Rozdzielność majątkowa ma za zadanie uchronić majątek zgromadzony przez każdą ze stron związku przed ewentualną odpowiedzialnością za problemy finansowe współmałżonka. W taki sposób można skutecznie odciąć się od długów zaciągniętych przez męża lub żonę, także tych związanych z działalnością gospodarczą.

Wpływ rozdzielności majątkowej na dziedziczenie małżonków

Ustanowienie rozdzielności majątkowej poprzez podpisanie intercyzy nie wpływa w żaden sposób na prawo do dziedziczenia. W przypadku śmierci małżonka, w pierwszej kolejności pod uwagę brany jest sporządzony przez niego testament, a jeśli go nie ma, stosuje się klasyczne zasady dziedziczenia ustawowego. 

Pierwszeństwo do dziedziczenia po zmarłym posiadają jego dzieci oraz współmałżonek, także wtedy, gdy para ma rozdzielność majątkową zawartą w formie aktu notarialnego. Dziedziczenie odbywa się na zasadach ogólnych:

• w częściach równych z dziećmi małżonka, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/4 udziału w spadku
• w wysokości 1/2 udziału w spadku przy dziedziczeniu łącznie z rodzicami małżonka albo rodzicami, rodzeństwem oraz zstępnymi rodzeństwa małżonka

Główną różnicą między dziedziczeniem małżonków ze wspólnością majątkową a dziedziczeniem po ustanowieniu rozdzielności, jest wysokość spadku. W pierwszej sytuacji, z chwilą śmierci majątek wspólny małżonków dzieli się na dwie części – jedna przypada bezpośrednio partnerowi, a pozostała podlega dziedziczeniu ustawowemu. Przy rozdzielności majątkowej dziedziczeniu podlega wyłącznie majątek osobisty zmarłego małżonka.

Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie – aspekty ogólne

Intercyza nie przeszkadza w podziale spadku, a nawet usprawnia ten proces. W przypadku rozdzielności majątkowej dziedziczeniu podlega wyłącznie ten majątek osobisty, który należał do zmarłego małżonka. Dzięki postanowieniom zawartym w intercyzie nie będzie majątku wspólnego, chyba że małżonkowie nabyli prawa lub rzecz jako współwłaściciele.

Wspólność czy rozdzielność majątkowa małżonków nie ma znaczenia przy dziedziczeniu – mąż dziedziczy po żonie, a żona po mężu ze względu na małżeńską relację, a nie status ich majątków. Otrzymany spadek po rodzicach będzie należał wyłącznie do osoby dziedziczącej. Zgodnie z art. 33 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, do składników majątkowych będących wyłączną własnością każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę.

Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie długów

Bardzo istotną kwestią jest dziedziczenie długów przy rozdzielności majątkowej. W przypadku śmierci jednego z małżonków- mąż odziedziczy długi po żonie, mimo spisanej intercyzy. W skład spadku po zmarłym małżonku wchodzi bowiem nie tylko jego majątek, ale również jego długi, nawet jeśli pomiędzy małżonkami panowała rozdzielność majątkowa.

Intercyza pozwala na określenie majątków małżonków i chroni dobra każdego z nich przed negatywnymi konsekwencjami długów zaciągniętych przez partnera – ale tylko do czasu śmierci. Po śmierci jednego z małżonków drugi z nich podlega zasadom dziedziczenia, które uniemożliwiają odseparowanie długów od majątku spadkodawcy.

Żyjący małżonek w ciągu 6 miesięcy od dnia zostania spadkobiercą musi zdecydować czy przyjmuje spadek z jego konsekwencjami czy też odrzuca spadek. Może przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza (odpowiada wtedy za długi do wartości spadku) lub przyjąć spadek wprost (odpowiada za długi spadkowe bez żadnego ograniczenia).

Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie dzieci

Rozdzielność majątkowa nie wpływa na kwestię dziedziczenia dzieci z poprzedniego małżeństwa. Zgodnie z zasadami Kodeksu cywilnego, w pierwszej kolejności dziedziczą ustawowo dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Nie ma przy tym znaczenia, z którego małżeństwa pochodzą dzieci – ustanowienie rozdzielności majątkowej nie jest sposobem na wyłączenie kogokolwiek od dziedziczenia.

Dzieci dziedziczą na równych zasadach niezależnie od tego, czy ich rodzice mają wspólność majątkową czy rozdzielność. Intercyza może jednak służyć jako narzędzie planowania spadkowego w kontekście kształtowania majątku, który w przyszłości będzie podlegał dziedziczeniu.

Podsumowanie – znaczenie rozdzielności majątkowej dla dziedziczenia

Rozdzielność majątkowa to narzędzie o ogromnym znaczeniu dla współczesnych małżeństw, szczególnie w kontekście zabezpieczenia finansowego i planowania spadkowego. W sytuacji gdy jedno z małżonków ma otrzymać spadek, rozdzielność majątkowa nie ma na to wielkiego wpływu – odziedziczy majątek zgodnie z wolą spadkodawcy.

Sytuacja zmienia się jednak radykalnie, jeśli małżonkowie, partnerzy, planują dziedziczenie po samych sobie. Wówczas intercyza zawarta w formie aktu notarialnego jest bardzo ważnym narzędziem, pozwalającym na wyłączenie od dziedziczenia niepożądanych spadkobierców. Rozdzielność majątkowa może stanowić narzędzie ochrony majątku i planowania spadkowego.

Dlaczego warto zawrzeć intercyzę – kancelaria notarialna w Sosnowcu

Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej lub umowy o rozdzielność majątkową musi nastąpić w formie aktu notarialnego. Notariusz jest osobą zaufania publicznego, która czuwa nad poprawnością takiej umowy i nadaje jej urzędowy charakter. Nasza kancelaria notarialna w Sosnowcu oferuje wieloletnie doświadczenie i dzięki temu profesjonalną pomoc przy sporządzaniu intercyzy oraz innych umów majątkowych. Zapraszamy do kontaktu.