Spadek lub darowizna – zgłoszenie do urzędu skarbowego

Postępowania spadkowe i darowizny są obwarowane licznymi wymogami formalnymi oraz rygorystycznymi terminami podatkowymi. Aby uniknąć ryzyka utraty ulg i poniesienia niepotrzebnych kosztów, warto przeprowadzić te czynności u notariusza, który jest osobą zaufania publicznego, zapewniającą prawidłowość realizacji narzuconych prawem obowiązków, takich jak deklaracja darowizny, czy zgłoszenie spadku.

Spadek

W polskim prawie spadek to ogół praw i obowiązków majątkowych, które przechodzą na spadkobierców z chwilą śmierci spadkodawcy.  Możliwe formy dziedziczenia:

•  testamentowe – spadkodawca sam wskazuje w testamencie, kto i w jakich częściach ma dziedziczyć;
•  ustawowe – gdy nie ma ważnego testamentu, zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego, wskazujące kolejność uprawnionych (małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo itd.).

Zakres spadku

Spadek obejmuje zarówno aktywa (np. nieruchomości, rachunki bankowe, prawa autorskie), jak i zobowiązania (np. długi, podatki). Spadkobiercy mogą:

•  przyjąć spadek wprost (przejmują cały majątek łącznie z długami),
•  przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza (odpowiadają za długi tylko do wartości odziedziczonego majątku),
•  odrzucić spadek (rezygnują z nabycia długów, ale i z ewentualnego majątku).

Zgłoszenie spadku do urzędu skarbowego

Spadkobiercy składają wniosek o stwierdzenie nabycia spadku u notariusza lub w sądzie, a następnie – jeśli wartość dziedziczonego majątku przekracza ustawowe progi – zgłaszają nabycie spadku do urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy, by zachować prawo do ewentualnych zwolnień podatkowych (oświadczenie o spadku do urzędu skarbowego).

Darowizna

Darowizna w polskim prawie to jednostronne, nieodpłatne świadczenie majątkowe, w wyniku którego darczyńca przekazuje obdarowanemu, bez żądania wynagrodzenia, określone korzyści (np. pieniądze, nieruchomość, rzecz ruchomą) na jego rzecz, a obdarowany je przyjmuje (art. 888 Kodeksu cywilnego). Podstawowe cechy darowizny:

• nieodpłatność – darczyńca nie otrzymuje w zamian żadnego świadczenia;
• oświadczenie woli stron – darowizna rodzi skutki prawne dopiero po złożeniu przez darczyńcę ważnego oświadczenia woli i przyjęciu go przez obdarowanego (art. 892 k.c.).
• forma – dla większości przedmiotów wystarczy forma pisemna, ale przeniesienie własności nieruchomości wymaga aktu notarialnego (art. 958 k.c.).

Ile jest czasu na zgłoszenie darowizny?

Obdarowany, jeśli wartość darowizny przekracza kwoty wolne od podatku w ramach odpowiedniej grupy podatkowej, musi złożyć do urzędu skarbowego deklarację SD-3 (deklaracja darowizny) i ewentualnie uiścić podatek od darowizn, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (zawarcia aktu lub dokonania rzeczywistego przelewu). Najbliższa rodzina może skorzystać ze zwolnienia pod warunkiem zgłoszenia darowizny w ciągu sześciu miesięcy.

Zawiłość spraw spadkowych i potrzeba zgłoszenia spadku do urzędu skarbowego

Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn wymagają, by każdy spadkobierca złożył oświadczenie o spadku do urzędu skarbowego (formularz SD-Z2) w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, którym jest moment uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub rejestracja aktu poświadczenia dziedziczenia. Niedopilnowanie tego terminu może skutkować utratą prawa do zwolnienia z podatku od spadku, co może oznaczać konieczność zapłaty podatku wraz z odsetkami. Ponadto, w przypadku dziedziczenia nieruchomości, trzeba pamiętać, że zgłoszenie spadku do urzędu skarbowego powinno nastąpić w urzędzie właściwym dla położenia tej nieruchomości.

Darowizna a urząd skarbowy – deklaracja darowizny i terminy zgłoszenia

Podobne zasady dotyczą darowizn. Jeżeli wartość otrzymanego majątku przekracza ustawowe limity kwot wolnych od podatku dla danej grupy podatkowej, obdarowany ma obowiązek złożyć oświadczenie o spadku do urzędu skarbowego na formularzu SD-3 (deklaracja darowizny) w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (tj. zawarcia aktu darowizny lub spełnienia świadczenia w przypadku darowizn bez zachowania formy notarialnej). Dla najbliższej rodziny (tzw. grupa zerowa) przewidziano zwolnienie od podatku od darowizny, pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy.

O czym trzeba pamiętać?

• ile jest czasu na zgłoszenie darowizny? – zasadniczo miesiąc, ale 6 miesięcy dla najbliższej rodziny, by skorzystać ze zwolnienia od podatku od darowizny;
• o terminie zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego – liczony jest od dnia powstania obowiązku podatkowego;
• darowizna a spadek – oba przysporzenia łączy obowiązek podatkowy i podobne terminy zgłoszeń;
• o terminie płatności podatku – co do zasady płatność podatku powinna nastąpić z chwilą uzyskania decyzji fiskusa, ale w razie przekroczenia ww. terminu zgłoszenia – niezwłocznie.

Rola notariusza w terminowym i bezpiecznym załatwieniu formalności

1. Sporządzenie i poświadczenie dokumentów

Notariusz sporządza akty darowizny i poświadczenia dziedziczenia w formie aktu notarialnego, co automatycznie wywołuje obowiązek – i często eliminuje konieczność samodzielnego składania deklaracji darowizny do urzędu skarbowego (umowa darowizny zawarta u notariusza jest przez niego zgłaszana);

2. Doradztwo w kwestiach podatkowych

Notariusz, mimo że nie jest doradcą podatkowym, wskaże kiedy przysługuje zwolnienie od podatku od darowizny, jak obliczyć podstawę opodatkowania oraz jak wypełnić formularz SD-3 lub deklarację o nabyciu spadku.

3. Terminowość

 Notariusz, na prośbę strony, może czuwać nad terminami: zgłoszenie spadku, zgłoszenie darowizny do US. Dzięki temu możesz uniknąć ryzyka kosztownych sankcji i utraty ulg.

Kancelaria Notarialna Bańdo w Sosnowcu

Nasza kancelaria działa w Sosnowcu nieprzerwanie od lat 60. XX wieku, zdobywając zaufanie kolejnych pokoleń klientów. Każdy akt darowizny i każdy wniosek o stwierdzenie nabycia spadku przygotowywany jest z dbałością o najmniejszy szczegół. Dzięki temu możemy zapewnić Państwu najwyższą jakość świadczonych usług.

Przy umowach darowizny oraz przyjęciu spadku skorzystanie z usług notariusza to inwestycja w spokój i bezpieczeństwo prawne. Notariusz, jako osoba zaufania publicznego, gwarantuje, że dokumenty zostaną sporządzone w wymaganej formie, a wszystkie oświadczenia woli będą jednoznaczne i prawidłowo sformułowane.